تمایل ایران برای راه یافتن به سازمان همکاری های شانگهای، سبب نگرانی مقامات قزاقستان است. این سازمان در مرحله تشکیل و تکمیل است، مکانیزم های همکاری هنوز تعیین نشده اند، هر سال پروژه های جدیدی افزوده می شوند، از باشگاه انرژی گرفته تا فضای واحد آموزشی. اکنون اضافه شدن مشکلاتی جدید بخاطر سیاست خارجی غیر قابل پیش بینی تهران و "پرونده هسته ای" آن، نه به نفع تاشکند است و نه آستانه. در عین حال، تاجیکستان موضع ویژه خود درباره مسئله ایران را مشخص کرده و نظر آن مثبت است. بیشکک و پکن فعلاً سکوت می کنند. مسکو از زبان "لئونید مائیسف" نماینده ویژه رئیس جمهور فدراسیون روسیه در امور سازمان همکاری های شانگهای گفت که این پیشنهاد جالب است، اما نیاز به بررسی دقیق دارد.
در سال 2006 و 2007 تمایل بیشتری به پیشنهاد ایران بود، بویژه که هربار زمانی مطرح می شد که رسانه های غربی شایعاتی درباره حمله آمریکا به ایران را منتشر می کردند.
"نورسلطان نظربایف" رئیس جمهور قزاقستان خود چیزی نگفته و به مواضع مقامات کشور اعتماد کرد، اما حق تصحیح آن با توجه به تغییر اوضاع را برای خود محفوظ گذاشت. در همایش رسانه ها که در قزاقستان برگزار شده بود، نظربایف با لحنی تند اعلام داشت که قدرت های جهانی که معترض به برنامه هسته ای ایران هستند، بد نیست که اصول برای مسئولیت پذیری خود نیز تنظیم کنند.
"قاسم ژومارت توکایف" رئیس پارلمان قزاقستان معتقد است که این کشور ضروری می داند که بطور موقت از گسترش اعضا و ناظرین سازمان همکاری های شانگهای خودداری شود، چرا که پایه های حقوقی برای تنظیم مراتب پذیرش اعضای جدید و نیز معیارهای اعطای جایگاه ناظر به آنها وجود ندارند.
"عادل کائوکنوف" کارشناس قزاقستانی در امور چین می گوید: "ایران در این مورد سعی دارد از اختلاف نظرات بین چین و آمریکا و از تمایل چین به منابع سوختی خود استفاده کرده و برای تامین امنیت خود، چه از نظر نظامی و چه اقتصادی وارد سازمان همکاری های شانگهای شود، زیرا در این سازمان علاوه بر امنیت، عامل همکاری های اقتصادی نیز نقش مهمی ایفا می کند. اما شانس پذیرش ایران در سازمان بسیار کم است، زیرا این مغایر با منافع چین و سایر کشورهای عضو است".
شایان ذکر است که ایران اولین نفر در نوبت تغییر جایگاه خود از ناظر به عضو است و تا زمانی که درخواست وی تایید نشود، مغولستان نیز که مورد حمایت همه است، نمی تواند عضو کامل شود.
سران جمهوری های آسیای میانه هنوز برای خود تعیین نکرده اند که سازمان همکاری های شانگهای به چه دلیل مورد نیاز است و چگونه از آن برای کسب منافع خود استفاده کنند. اگر صحبت درباره وجهه خارجی باشد، باید گفت که "ترساندن" آمریکا با وارد ساختن تهران به سازمان، به نفع تاشکند و آستانه نیست. رهبران کشورهای آسیای میانه تازه دوره جدید دوستی با واشنگتن را آغاز کرده اند. علاوه بر این دیپلمات های قزاقستان اقرار می کنند که تهران همیشه "به روش های متمدنانه ای" بازی نمی کند.
وارد ساختن ایران به "باشگاه انرژی" سازمان همکاری های شانگهای نیز سوالات و تردیدهای بسیاری بر می انگیزد، چرا که برای قزاقستان راه یافتن منابع سوختی ایران به چین چندان بصرفه نیست. یادآور می کنیم که موضع تهران در مورد مسئله خزر نیست سبب برانگیختن انتقادات شدید از سوی نمایندگان قزاقستان شده است. این بدین معناست که باید اول مسائل بحث برانگیز حل شده، مواضع تصحیح شوند و پس از آن چنین اقدامات سنگینی اتخاذ کرد.
بویژه که در زمینه تبلیغات بین المللی، نظربایف "اسباب بازی بزرگی" با عنوان "اجلاس همکاری و تدابیر اعتماد آسیا" در دست دارد. در آنجا او می تواند یهودیان و فلسطینیان، ارامنه و آذری ها، پارس ها و پشتوها را پشت یک میز بنشاند. اما بازی مستقلانه تحت نظارت هشیارانه پکن و مسکو بسیار دشوارتر است. بدین ترتیب بازیگران بزرگتری به دردسری به نام "ایران" بپردازند.
در سال 2006 و 2007 تمایل بیشتری به پیشنهاد ایران بود، بویژه که هربار زمانی مطرح می شد که رسانه های غربی شایعاتی درباره حمله آمریکا به ایران را منتشر می کردند.
"نورسلطان نظربایف" رئیس جمهور قزاقستان خود چیزی نگفته و به مواضع مقامات کشور اعتماد کرد، اما حق تصحیح آن با توجه به تغییر اوضاع را برای خود محفوظ گذاشت. در همایش رسانه ها که در قزاقستان برگزار شده بود، نظربایف با لحنی تند اعلام داشت که قدرت های جهانی که معترض به برنامه هسته ای ایران هستند، بد نیست که اصول برای مسئولیت پذیری خود نیز تنظیم کنند.
"قاسم ژومارت توکایف" رئیس پارلمان قزاقستان معتقد است که این کشور ضروری می داند که بطور موقت از گسترش اعضا و ناظرین سازمان همکاری های شانگهای خودداری شود، چرا که پایه های حقوقی برای تنظیم مراتب پذیرش اعضای جدید و نیز معیارهای اعطای جایگاه ناظر به آنها وجود ندارند.
"عادل کائوکنوف" کارشناس قزاقستانی در امور چین می گوید: "ایران در این مورد سعی دارد از اختلاف نظرات بین چین و آمریکا و از تمایل چین به منابع سوختی خود استفاده کرده و برای تامین امنیت خود، چه از نظر نظامی و چه اقتصادی وارد سازمان همکاری های شانگهای شود، زیرا در این سازمان علاوه بر امنیت، عامل همکاری های اقتصادی نیز نقش مهمی ایفا می کند. اما شانس پذیرش ایران در سازمان بسیار کم است، زیرا این مغایر با منافع چین و سایر کشورهای عضو است".
شایان ذکر است که ایران اولین نفر در نوبت تغییر جایگاه خود از ناظر به عضو است و تا زمانی که درخواست وی تایید نشود، مغولستان نیز که مورد حمایت همه است، نمی تواند عضو کامل شود.
سران جمهوری های آسیای میانه هنوز برای خود تعیین نکرده اند که سازمان همکاری های شانگهای به چه دلیل مورد نیاز است و چگونه از آن برای کسب منافع خود استفاده کنند. اگر صحبت درباره وجهه خارجی باشد، باید گفت که "ترساندن" آمریکا با وارد ساختن تهران به سازمان، به نفع تاشکند و آستانه نیست. رهبران کشورهای آسیای میانه تازه دوره جدید دوستی با واشنگتن را آغاز کرده اند. علاوه بر این دیپلمات های قزاقستان اقرار می کنند که تهران همیشه "به روش های متمدنانه ای" بازی نمی کند.
وارد ساختن ایران به "باشگاه انرژی" سازمان همکاری های شانگهای نیز سوالات و تردیدهای بسیاری بر می انگیزد، چرا که برای قزاقستان راه یافتن منابع سوختی ایران به چین چندان بصرفه نیست. یادآور می کنیم که موضع تهران در مورد مسئله خزر نیست سبب برانگیختن انتقادات شدید از سوی نمایندگان قزاقستان شده است. این بدین معناست که باید اول مسائل بحث برانگیز حل شده، مواضع تصحیح شوند و پس از آن چنین اقدامات سنگینی اتخاذ کرد.
بویژه که در زمینه تبلیغات بین المللی، نظربایف "اسباب بازی بزرگی" با عنوان "اجلاس همکاری و تدابیر اعتماد آسیا" در دست دارد. در آنجا او می تواند یهودیان و فلسطینیان، ارامنه و آذری ها، پارس ها و پشتوها را پشت یک میز بنشاند. اما بازی مستقلانه تحت نظارت هشیارانه پکن و مسکو بسیار دشوارتر است. بدین ترتیب بازیگران بزرگتری به دردسری به نام "ایران" بپردازند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر